Unikanie szkód dzięki inspekcjom regałów

Sercem magazynu jest odpowiednio dobrany system magazynowy. W jego skład wchodzą wszystkie znajdujące się w danym magazynie urządzenia techniczne i sprzęt oraz wszelkie środki niezbędne do zorganizowania pracy magazynu. Oprócz pracowników, systemów kompletacji, wózków widłowych i pojemników są to przede wszystkim systemy regałowe, jak również urządzenia do ich obsługi wzgl. Shuttles, które łącznie tworzą dobrze funkcjonujący system. System regałowy jest z kolei ważnym elementem całego systemu magazynowego, który musi być utrzymywany w możliwie najlepszym stanie. Do osiągnięcia tego celu służą przeprowadzane w regularnych odstępach czasu inspekcje regałów. 

Ustawodawca przewiduje dla określonych regałów obowiązkowe kontrole. Inspekcja regałów (1) musi być przeprowadzana przez kompetentną osobą co najmniej co dwanaście miesięcy.  Podstawę prawną stanowią tutaj różne normy, rozporządzenia i pisma informacyjne. Są to BetrSichV (Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa pracy), informacje DGUV 208-043 (Bezpieczeństwo regałów, 2), zasady DGUV 108-007 (dawniej BGR 234, sprzęt i urządzenia magazynowe), TRBS 1203 (przepis techniczny dotyczący bezpieczeństwa eksploatacji) oraz norma DIN EN 15635 dotycząca kontroli regałów (Stalowe statyczne systemy składowania – Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania, 3) 

Oprócz przepisów prawa jest wiele innych powodów, dla których inspekcje regałów powinny być przeprowadzane. Jednym z nich jest utrzymanie stopnia dostępności towaru (4). Pod tym pojęciem rozumie się stopień gotowości wzgl. możliwości dostarczenia towaru przez przedsiębiorstwo. Stopień dostępności towaru jest wskaźnikiem określającym prawdopodobieństwo, że dostępne są wystarczające zapasy na pokrycie zapotrzebowania. Będące w odpowiednim stanie i spełniające swoje funkcje regały wzgl. systemy regałowe są niezbędne do utrzymania na odpowiednim poziomie możliwości realizacji dostaw przez przedsiębiorstwo. Albo, inaczej mówiąc, gdy regały na skutek uszkodzeń lub wypadków przestają nadawać się do użytku, to możliwości realizacji dostaw przez przedsiębiorstwo stają pod znakiem zapytania. Często występującymi uszkodzeniami regałów są uszkodzenia w obrębie wsporników i trawersów spowodowane uderzaniem w nie maszyn magazynowych. 

Oczywiście, zagrożone są w takim przypadku nie tylko możliwości realizacji dostaw, ale również życie pracowników. W wyniku uszkodzeń powstałych na skutek uderzenia pojazdu magazynowego regały mogą się przewrócić i spowodować ciężkie obrażenia pracowników, a nawet ich śmierć. Dlatego dla regałów stacjonarnych, które są załadowywane lub rozładowywane za pomocą przenośników, które nie poruszają się w prowadnicach ustawodawca przewidział zabezpieczenia antykolizyjne w obrębie wsporników regału (5). 

Zgodnie z DGUV 208-043 i Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa pracy (BetrSichV), pracodawca zobowiązany jest „Zlecać kompetentnej osobie regularną kontrolę środków pracy, które są narażone na działania mogące spowodować uszkodzenia stwarzające zagrożenie dla pracowników”. W rozumieniu Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa pracy regały są zarówno środkami pracy, jak i urządzeniami. Regały stacjonarne, które są załadowywane lub rozładowywane przez przenośniki, które nie poruszają się w prowadnicach są narażone na znaczne ryzyko uszkodzenia przez pojazdy magazynowe. Dlatego regały paletowe, regały wspornikowe, regały paletowe, regały wjezdne, regały przejezdne, regały przepływowe, systemy wielopoziomowe i regały półkowe, jak również regały przesuwane ręcznie muszą być zgodnie z DIN EN 15635 poddawane regularnej kontroli. Systemy regałowe, które są załadowywane lub rozładowywane ręcznie zasadniczo nie są z tego obowiązku wyłączone. W tym przypadku jednak oddziaływania, które co do zasady mogą powodować uszkodzenia lub stwarzają określone ryzyka mogą zostać wykluczone. Dlatego też zgodnie z § 14 ust. 2 BetrSichV z ich regularnej kontroli można zrezygnować. 

DIN EN 15635 zawiera rozróżnienie pomiędzy inspekcją (kontrola), która musi być przeprowadzana przez osoby kompetentne co dwanaście miesięcy, i kontrolą bieżącą przeprowadzaną raz na tydzień wzgl. w odstępach czasu uwarunkowanych potencjalnym ryzykiem. Kontrola cotygodniowa powinna być przeprowadzana na zmianę przez różne osoby posiadające odpowiednią wiedzę fachową i kompetencje. Osoby te zgodnie z DIN EN 15 635 sprawdzają stan platform załadunkowych i właściwe rozłożenie ładunku.  Oczywiście, oględzinom poddawane są również elementy konstrukcyjne regałów, w szczególności wsporniki, w celu umożliwienia wymiany ew. uszkodzonych elementów.  Zaleca się korzystanie przy tym z checklisty i dokumentowanie przy jej pomocy wyników przeprowadzanej kontroli. 

Kontrola regałów przeprowadzana przez osobę kompetentną powinna mieć miejsce co najmniej raz na dwanaście miesięcy. Osoba kompetentna w zakresie kontroli regałów powinna być przeszkolona w zakresie wymogów technicznych zgodnie z TRBS 1203 (przepis techniczny dotyczący bezpieczeństwa eksploatacji). Do kontroli w czasie bieżącej eksploatacji przez Bito Lagertechnik  wykorzystywany jest uzgodniony protokół inspekcji/zakres kontroli (1) zgodnie z informacją DGUV  208-043 i DIN EN 15635. Kontroli poddawane są przy tym: prawidłowość montażu, ew. uszkodzenia konstrukcji, pęknięcia spawów, stan posadzki budynku i  wiele innych elementów. Kontroler klasyfikuje uszkodzenia do trzech grup ryzyka, oznaczanych kolorami: zielony (uszkodzenia, które muszą być obserwowane przez pracownika magazynu), pomarańczowy (odciążenie i zablokowanie w ciągu czterech tygodni), czerwony (natychmiastowe odciążenie i zablokowanie powierzchni półek). 

Zgodnie z zasadami DGUV 108-007 (dawniej BGR 234) oraz DIN EN 15635 uszkodzenia stwierdzone w ramach inspekcji regałów muszą zostać zgłoszone osobie odpowiedzialnej za bezpieczeństwo w przedsiębiorstwie i możliwie jak najszybciej fachowo usunięte. Uszkodzenia muszą zostać ujęte w pisemnym raporcie, który należy przechowywać. Jeżeli w określonym okresie czasu uszkodzenia powtarzają się, to należy podjąć działania mające na celu wykrycie ich przyczyny. Ponadto należy wszcząć postępowanie kontrolne zgodnie z DIN EN 15635. 

W celu uniknięcia negatywnego wpływu na bezpieczeństwo, naprawy systemów regałowych należy przeprowadzać zawsze z wykorzystaniem oryginalnych części zamiennych.  Jeżeli miałoby to być niemożliwie, to należy przeprowadzić próbę bezpieczeństwa, którą należy udokumentować. W przypadku, gdy dojdzie do uszkodzenia mienia lub obrażeń ciała pracownika, ponieważ inspekcja regałów zgodnie z DGUV nie została przeprowadzona prawidłowo, to mogą zostać wyciągnięte konsekwencje karne w związku z niedopełnieniem obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa ruchu.

Literatura: 

1 Regalinspektion durch Bito Lagertechnik, Link 

2 DGUV Information 208-043 (Sicherheit von Regalen), Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (DGUV), Link 

3 DIN EN 15635 Regalprüfung (Ortsfeste Regalsysteme aus Stahl / Anwendung und Wartung von Lagereinrichtungen), Link 

4 Servicegrad in der Logistik, Link 

5 Bito Fachwissen, Anfahrschutz für Regale - wieso Regalschutz so wichtig ist?, Link 

Maurus Öhmann, Fachbuch "Regalprüfung nach DIN EN 15635", Link