Szczególne cechy, które musi spełniać magazyn chłodniczy w przemyśle spożywczym

Aby magazyn chłodniczy był opłacalny dłuższej perspektywie czasowej, musi być ukierunkowywany w jak największym stopniu na efektywność już na etapie planowania budowy.
Dotyczy to zarówno struktury organizacyjnej i wyposażenia logistycznego, jak i regałów, stopnia automatyzacji i pracowników magazynu. Wszystkie te szczególne cechy, które są brane pod uwagę w procesie planowania, zapewniają później, że nie spotkają nas żadne nieprzyjemne niespodzianki. Zazwyczaj zalecana temperatura w magazynie chłodniczym wynosi przynajmniej -18° Celsjusza. W wielu magazynach panuje temperatura pomiędzy -30° Celsjusza a -18° Celsjusza - w zależności od rodzaju przechowywanej żywności. W takim zakresie temperatur można ograniczyć potencjalne zagrożenia i punkty krytyczne do minimum. Ponadto magazyn chłodniczy staje się dzięki temu zgodny z wytycznymi HACCP, Hazard Analysis and Critical Control Points. Jest to kryterium, którego należy koniecznie przestrzegać w przemyśle spożywczym.

Niskie temperatury w chłodni mogą mieć wpływ szczególnie na zastosowaną technologię, która musi być optymalnie zaprojektowana do użycia w niskich temperaturach. W przeciwnym razie dojdzie do awarii i przestojów, które odbiją się negatywnie na rentowności całego przedsiębiorstwa. Najważniejszym warunkiem, jakie musi spełnić stosowana technika, jest zatem jej odporność na zimno. Dotyczy to zarówno materiałów budowlanych i izolacyjnych, połączeń śrubowych i wtykowych, jak i uszczelek, smarów i środków smarnych. Również elektronika, np. ekrany dotykowe w strefie EDP lub akumulatory, musi być odporna na działanie niskich temperatur.

Nie należy również lekceważyć specyfiki ochrony przeciwpożarowej, ponieważ automatyzacja magazynu może stanowić zagrożenie w postaci pożaru kabla lub usterek technicznych. Również w tym przypadku na etapie planowania procesu należy zdecydować, czy w zakresie gaszenia pożaru decydujecie się Państwo na stosowanie systemu stałej redukcji tlenu, czy też systemów tryskaczowych z płynami zapobiegającymi zamarzaniu. Czysta woda nie nadaje się do zastosowania w chłodni.

Specyfika magazynu chłodniczego w przemyśle spożywczym rozpoczyna się już od najmniejszych komponentów. Zamiast na przykład okablowania należy stosować raczej połączenia śrubowe lub wtykowe. Są one łatwiejsze do poluzowania w niskich temperaturach i przyspieszają wymianę podczas prac konserwacyjnych lub napraw. Dotyczy to przede wszystkim struktury regałów. Bezwzględnie konieczne jest, aby wszystkie materiały użyte do wykonania konstrukcji regału były odporne na działanie niskiej temperatury oraz kruchość i pęknięcia. Tylko w ten sposób zapobiega się zagrożeniom, jakie niosą ze sobą na przykład przewracające się regały.

Ponadto, regały i sprzęt logistyczny należy zaplanować w taki sposób, aby zimne powietrze mogło swobodnie przepływać przez magazyn i składowane w chłodni towary. Jest to szczególnie ważne ze względu na szczególną wrażliwość sektora spożywczego: tylko odpowiednia strategia przechowywania gwarantuje, że chłód dociera w równym stopniu do wszystkich produktów – jest to decydujące kryterium dla przestrzegania terminów przydatności do spożycia i nieprzerwanego łańcucha chłodniczego. W szczególności ten ostatni jest jednym z największych wyzwań stojących przed przemysłem spożywczym. Łańcuch ten musi pozostać w 100% nieprzerwany począwszy od magazynu aż po sprzedaż. Nawet kilkuminutowa przerwa może wpłynąć znacząco na jakość produktu. W przypadku planowania magazynu chłodniczego oznacza to, że powinno być jak najmniej pośrednich stacji logistycznych i jak najmniej tras bez wystarczającego chłodzenia.

To, jakie warunki przechowywania żywności powinien spełniać magazyn chłodniczy, zależy przede wszystkim od jej indywidualnych potrzeb. Począwszy od składników produktu, przez datę przydatności do spożycia, aż po opakowanie. I tak karton wymaga na przykład innego sposobu przechowywania niż folia. W zależności od rodzaju przechowywanego produktu należy właściwie zaprojektować strukturę organizacyjną magazynu. Już na etapie projektu budowalnego należy upewnić się, że podłoga ma grubszą warstwę izolacji niż magazyn z normalnymi temperaturami. Musi się on charakteryzować podwyższoną trwałością, a w najlepszym przypadku musi być wyposażony w system ogrzewania przeciwoblodzeniowego, który zapobiega zamarzaniu wody w podłożu pod magazynem i jego podnoszeniu lub deformacji. W ścisłym związku ze specyfiką podłoża pozostaje również kotwienie planowanych regałów. W takim przypadku zaleca się zaangażowanie na wczesnym etapie eksperta ds. techniki magazynowej, który dokładnie wie, które kotwy są odpowiednie dla danego podłoża. Szczególnie w magazynach chłodniczych sensowne jest w większości przypadków stosowanie mobilnych systemów regałowych. Są one szczególnie wydajne w przypadku magazynów chłodniczych, ponieważ pozwalają zaoszczędzić kosztowną powierzchnię hali. Każdy regał jest montowany na ruchomym elektrycznym wózku. Wózki poruszają się po szynach osadzonych w podłodze. Statyczne regały paletowe mocuje się głęboko, dzięki czemu przechowywanie towarów szczególnie bezpieczne.

W przypadku fasady magazynu chłodniczego idealnym rozwiązaniem jest zastosowanie tzw. paneli PUR. Są one wykonane z poliuretanu i są bardzo odporne na niskie temperatury. To samo dotyczy dachu magazynu chłodniczego. Powinien być on ponadto szczególnie odporny na opady deszczu. Oprócz tego szczególną uwagę należy zwrócić na systemy drzwi i bram. Mostki termiczne w tym obszarze mogą mieć fatalne skutki dla całego magazynu chłodniczego. Ponieważ powietrze wewnątrz magazynu jest znacznie bardziej suche niż na zewnątrz, wilgoć z zewnątrz może prowadzić do tworzenia się lodu i zamarzania drzwi lub bram. To z kolei prowadzi do zakłóceń wszystkich procesów roboczych. To samo dotyczy tworzenia się przeciągów, których również należy unikać stosując odpowiednie uszczelki. W tym kontekście pomocne mogą być systemy ogrzewania podłogowego i ściennego.

Awarie lub przestoje w magazynu chłodniczym mogą oznaczać nieuchronnie rosnące koszty. Jeśli praca w magazynie nie będzie kontynuowana, wszystkie kolejne pozycje w łańcuchu dostaw będą opóźnione i wpłyną na rentowność i efektywność całego zakładu. Głównym źródłem błędu jest przy tym czynnik ludzki. Ekstremalne temperatury nie są dla niego szkodliwe same w sobie, ale narażają ciało na odpowiednie obciążenia - które rosną wraz ze spadkiem temperatury. Niezbędne jest zatem odpowiednie ubranie robocze i regularne badania lekarskie. Błędy ludzkie można ograniczyć tylko wtedy, gdy warunki pracy są optymalne pomimo zimna.

Szczególnie w magazynach chłodniczych zaleca się wprowadzenie wysokiego stopnia automatyzacji. Nowoczesna, zautomatyzowana technologia może znacznie zwiększyć wydajność magazynu, poprawić możliwości dostaw i kontrolować koszty operacyjne. W tym miejscu ważne jest zastosowanie ogrzewanego systemu sterowania i ogrzewanych szaf sterowniczych. Nawet gdy magazyn zostaje unieruchomiony, ogrzewanie musi nadal działać, aby zapobiec uszkodzeniu systemu przenośników przez mróz i utrzymać jego skuteczne działania. Tylko w ten sposób można zagwarantować, że zwiększone zapotrzebowanie na energię nie stanie się kosztowne dla zakładu. Ogólna zasada jest taka: im bardziej zautomatyzowany, tym bardziej efektywny.

Wskazane jest również, aby już na początkowym etapie skorzystać z porad eksperta, który będzie wspierał planowanie i realizację budowy magazynu chłodniczego na miejscu. Zna on specyfikę i wyzwania związane z tym wrażliwym sektorem spożywczym i potrafi je odpowiednio ocenić. Tak więc każdy, kto od samego początku zadba o uwzględnienie w planach surowych przepisów dotyczących pracy i żywności, uczyni pierwszy krok w kierunku bezpiecznego, wydajnego i ograniczającego koszty magazynu chłodniczego.

Fotoquelle Titelbild: © Kokliang / shutterstock.com