Przepisy dotyczące urządzeń do składowania
Tematy w skrócie:
Przepisy dotyczące urządzeń do składowania
Pracodawcy są zobowiązani do ochrony swoich pracowników przed zagrożeniami. W przypadku urządzeń do składowania ocena ryzyka jest równie ważna jak regularne kontrole. Ponadto normy branżowe regulują minimalne wymagania, które muszą spełniać regały magazynowe. Przy budowie i montażu regałów obowiązują różne przepisy. Montaż i kontrola regałów odbywa się zgodnie z normą DIN EN 15635 oraz przepisami DGUV 108 - 007 (dawniej BGR 234) i DGUV Information 208-043 (dawniej BGI/GUV-I 5166). Zgodnie z § 10 Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa pracy (niem. BetrSichV) regały podlegają regularnym badaniom okresowych prowadzonym przez kompetentne osoby. Wszelkie uszkodzenia powinny być rejestrowane, mierzone i dokumentowane. Również tutaj podstawą kontroli jest norma europejska DIN EN 15635 (Wytyczne dotyczące bezpiecznej pracy). Kogo może być "osobą kompetentną" reguluje przepis techniczny dotyczący bezpieczeństwa eksploatacji (TRBS1203), opracowany przez komitet ds. bezpieczeństwa eksploatacji. W tym kontekście istotny jest również § 14 ("Kontrola środków pracy") "Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia podczas użytkowania środków pracy” (BetrSichV)", który można pobrać tutaj.
- Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa pracy (BetrSichV) i TRBS 1203 Osoby kompetentne
- Rozporządzenie o miejscu pracy (ArbStättV)
- DGUV-R 108-007 Urządzenia i sprzęt do składowania
- DGUV-I 208-021 Sporządzanie instrukcji obsługi układnic
- DIN EN 15635:2009 Stalowe statyczne systemy składowania – Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania
- DIN EN 15629:2008 Stalowe statyczne systemy składowania – Specyfikacja urządzeń do składowania
- DIN EN 15512:2009 Stalowe statyczne systemy składowania -- Regały paletowe o zmiennej konfiguracji -- Zasady projektowania konstrukcji
- DIN EN 528:2008 Układnice Wymagania bezpieczeństwa
- DIN EN 13382:2003 Palety ładunkowe płaskie – Parametry podstawowe
- DIN EN ISO 445:2013 Palety do przemieszczenia ładunków - Terminologia
- RAL-RG 614 Znak jakości dla techniki magazynowej i wyposażenia zakładowego
- RAL-RG 993 Znak jakości dla palet
- RAL-GZ 608 Znak jakości, systemy składowania dynamicznego
Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa pracy – Korzystanie z środków produkcji
Norma DIN EN 15635 określa wymagania dotyczące stosowania regałów. W Niemczech stosowanie środków roboczych lub urządzeń, takich jak regały, reguluje rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa pracy (BetrSichV). Tam, gdzie powinno być stosowane, BetrSichV ma pierwszeństwo przed wymaganiami normy DIN EN 15635. Pełen tekst BetrSichV można znaleźć tutaj.
Celem rozporządzenia jest zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników podczas korzystania ze sprzętu roboczego. Jest to możliwe dzięki:
- wyborowi odpowiedniego sprzętu roboczego i jego bezpiecznemu użytkowaniu,
- projektowaniu procesów roboczych i produkcyjnych odpowiednich do zamierzonego zastosowania,
- kwalifikacjom i szkoleniom pracowników.
Do sprzętu roboczego zalicza się narzędzia, urządzenia, maszyny lub instalacje, które są wykorzystywane do pracy, jak również instalacje wymagające regularnych inspekcji. Używanie sprzętu roboczego obejmuje wszelkie czynności z nim związane. Zalicza się do nich w szczególności montaż i instalację, eksploatację, włączanie i wyłączanie lub ustawianie, użytkowanie, obsługę, konserwację, czyszczenie, kontrolę, przebudowę, testowanie, demontaż, transport i nadzór.
Rozdział 2 BetrSichV reguluje kwestię ocenę ryzyka i środków ochronnych. Przed rozpoczęciem użytkowania sprzętu roboczego pracodawca musi ocenić pojawiające się zagrożenia i wyprowadzić z nich niezbędne i właściwe środki ochronne. Obecność znaku CE na sprzęcie roboczym nie zwalnia użytkownika z obowiązku przeprowadzenia oceny ryzyka.
§5 Wymagania dotyczące udostępnionego sprzętu roboczego
Pracodawca może udostępnić i zezwolić na stosowanie tylko takiego sprzętu roboczego, który w przewidzianych warunkach użytkowania jest bezpieczny w użyciu. Sprzęt roboczy musi
- być odpowiednie do rodzaju wykonywanej pracy,
- być dostosowany do danych warunków eksploatacji oraz przewidywalnych naprężeń oraz
- posiadać niezbędne wyposażenie bezpieczeństwa,
tak aby zminimalizować ryzyko związane z ich stosowaniem. W przypadku gdy środki, o których mowa w punktach 1 i 2, nie są wystarczające dla zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia, pracodawca musi podjąć inne właściwe działania ochronne zmierzające do jak największego ograniczenia ryzyka.
§6 Podstawowe środki ochrony stosowane podczas użytkowania sprzętu roboczego
Ten paragraf odnosi się do spoczywającego na pracodawcy obowiązku dbałości o ergonomię, właściwego korzystania ze sprzętu roboczego oraz stosowania wymaganego wyposażenia ochronnego. Ponadto instalacja sprzętu roboczego, montaż i demontaż, testowanie, konserwacja i kontrola sprzętu roboczego muszą być przeprowadzane zgodnie z aktualnym stanem techniki i w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa instalacji i warunków środowiskowych.
§10 Konserwacja i modyfikacja sprzętu roboczego
Pracodawca musi podjąć działania związane z utrzymaniem w celu zapewnienia, że sprzęt roboczy jest przez cały okres jego eksploatacji zgodny z obowiązującymi dla niego wymogami w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia i jest utrzymywany w bezpiecznym stanie. Należy przy tym uwzględnić informacje producenta. Poza tym określa się, co należy przestrzegać w przypadku modyfikacji sprzętu roboczego: Obowiązkiem pracodawcy jest dopilnowanie, aby zmodyfikowany sprzęt roboczy spełniał wymogi bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zgodnie z § 5 ust. 1 i 2. W przypadku zmian w sprzęcie roboczym pracodawca musi ocenić, czy zmiany podlegają przeglądowi. Musi on również ocenić, czy w przypadku zmian w sprzęcie roboczym jest on zobowiązany do przestrzegania obowiązków producenta wynikających z innych przepisów prawnych, w szczególności ustawy o bezpieczeństwie produktów lub rozporządzenia zgodnie z § 8 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie produktów.
§14 Kontrola sprzętu roboczego
Przed pierwszym użyciem sprzętu roboczego, którego bezpieczeństwo zależy od warunków montażu, pracodawca musi zlecić jego kontrolę osobie uprawnionej do prowadzenia kontroli. Kontrola obejmuje następujące elementy:
- sprawdzenie prawidłowego montażu lub instalacji oraz bezpiecznego funkcjonowania tych narzędzi,
- terminowe wykrywanie szkód,
- ustalenie, czy podjęte środki bezpieczeństwa są skuteczne.
Kontrolę należy przeprowadzić po montażu przed każdym uruchomieniem urządzenia.
Zgodnie z §2, osobą uprawnioną do przeprowadzenia kontroli jest pracownik, który posiada odpowiednie wykształcenie zawodowe, niezbędną wiedzę do kontroli sprzętu roboczego oraz jest aktywny zawodowo.
Rodział 3 dodatkowe przepisy dotyczące instalacji wymagających regularnych przeglądów
Pracodawca musi zapewnić, że instalacje wymagające regularnych przeglądów będą kontrolowane przed ich pierwszym uruchomieniem i przed ponownym uruchomieniem po wprowadzeniu zmian podlegających kontroli. W ramach kontroli należy ustalić,
- czy dokumenty techniczne wymagane do badania, takie jak np. deklaracja zgodności WE, są dostępne, a ich treść jest wiarygodna, oraz
- czy instalacja, łącznie z elementami systemu, została zainstalowana lub zmodyfikowana zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i również po uwzględnieniu warunków instalacji znajduje się w bezpiecznym stanie.
§18 Obowiązek posiadania zezwolenia
Budowa i eksploatacja, jak również zmiany konstrukcji lub sposobu działania - które mają wpływ na bezpieczeństwo instalacji- następujących instalacji, wymagają zgody właściwych władz.
Należą do nich:
Pomieszczenia lub obszary łącznie z zamontowanymi w nich na stałe pojemnikami i innymi urządzeniami do składowania przeznaczone do przechowywania cieczy łatwopalnych o całkowitej objętości przekraczającej 10 000 litrów (pomieszczenia magazynowe).
Rozdział 4 przepisy wykonawcze i komitet ds. Bezpieczeństwa eksploatacji
Rozdział ten reguluje kwestię obowiązków powiadamiania w razie wypadków oraz uszkodzeń komponentów i urządzeń zabezpieczających.
Rozdział 5 wykroczenia administracyjne i przestępstwa, przepisy końcowe
W tej sekcji zawarty jest wykaz wykroczeń administracyjnych i przestępstw, za które pracodawca może być karany.
Załączniki
Ponadto BetrSichV zawiera również trzy załączniki, które ustanawiają specjalne przepisy dotyczące niektórych sprzętów roboczych:
Załącznik 1 Specjalne wymogi dotyczące określonych rodzajów sprzętu roboczego
- Szczególne wymogi dotyczące użytkowania mobilnego, samobieżnego lub niesamobieżnego sprzętu roboczego
- Szczególne wymagania dotyczące stosowania sprzętu roboczego do podnoszenia ładunków
- Szczególne wymogi dotyczące używania sprzętu roboczego do pracy tymczasowej na wysokości
Załącznik 2: Wymogi dotyczące badań instalacji wymagających regularnych przeglądów
Załącznik 3 Wymogi dotyczące badań określonego sprzętu roboczego
Sekcja 1: Żurawie
Niniejsza sekcja ma zastosowanie do badań następujących żurawi (urządzeń dźwigowych): cięgniki, żurawie wysięgnikowe, żurawie obrotowe, żurawie masztowe, suwnice pomostowe, suwnice wspornikowe, suwnice bramowe, żurawie wieżowe, żurawie samochodowych, żurawie HDS, żurawie pływające, żurawie typu offshore i dźwigi kablowe.
Zasady DGUV 108 - 007 „Sprzęt i urządzenia magazynowe”
Generalnie zasady DGUV dotyczą zapobieganiu wypadkom i są wydawane przez stowarzyszenie ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej pracodawcy. Zasady bezpiecznej eksploatacji systemów regałowych zawarte są w obowiązujących od 1988 r. przepisach DGUV-R 108-007 "Sprzęt i urządzenia do składowania" (dawniej BGR 234). Definiują one różne wymagania dotyczące struktury i statyki urządzeń do składowania. Zgodnie z DGUV-R 108-007 badania okresowe należy przeprowadzań tylko w przypadku regałów i szaf sterowanych.
Urządzeniami do składowania są stałe i ruchome regały i szafki. Regały obejmują regały z półkami, regały paletowe, regały wspornikowe, regały przepływowe, regały wjezdne i regały wielopoziomowe.
Szafy to na przykład szafy z drzwiami skrzydłowymi, rolkowymi lub przesuwnymi, szafy z szufladami lub kontenerki, szafki wielopoziomowe i szafy z napędem elektrycznym.
Sprzęt magazynowy to przeznaczone do ponownego wykorzystania palety z lub bez urządzeń wspomagających sztaplowanie, jak również pojemniki do sztaplowania.
Budowa i wyposażenie
Urządzenia i sprzęt magazynowy należy tak zaprojektować i skonstruować, aby mogły one w przypadku ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem przyjąć ciężar składowanych towarów. Ich stabilność i nośność muszą odpowiadać obciążeniom eksploatacyjnym i zostać potwierdzone obliczeniami matematycznymi nośności elementów nośnych lub badaniami obciążeniowymi.
Współczynnik stabilności musi wynosić co najmniej 2,0.
Konstrukcja zewnętrzna
Elementy konstrukcyjne urządzeń i sprzętu magazynowego - w szczególności ich narożniki i krawędzie - muszą posiadać odpowiedni kształt.
Zabezpieczenia przed wypadnięciem lub upadkiem
Elementy konstrukcyjne regałów i szaf muszą być zaprojektowane lub zabezpieczone w taki sposób, aby nie mogły wypaść lub spaść w wyniku niezamierzonego poluzowania.
Zabezpieczenia przeciwnajazdowe
Regały, które są ładowane lub rozładowywane za pomocą niekierowanych środków transportu, muszą posiadać w narożnikach - również w przejściach - odpowiednio zwymiarowane zabezpieczenie przeciwnajazdowe o wysokości co najmniej 0,3 m, niepołączone z regałem i zawierające żółto-czarną etykietę ostrzegawczą. Nie dotyczy to wewnętrznych stron stałych regałów końcowych w urządzeniach jezdnych.
Dodatkowe przepisy dotyczące określonych urządzeń do składowania
W tym rozdziale ustanowione zostały przepisy dotyczące niektórych rodzajów regałów oraz innych urządzeń i sprzętu magazynowego. Obejmują one między innymi regały wspornikowe, regały przepływowe, regały wsuwane i podobne urządzenia do składowania, regały wjezdne, wielopoziomowe regały i szafy, miejsca załadunku i rozładunku, regały i szafy ruchome, pokrywy wózków, regały przesuwne i szafy z napędem mechanicznym.
Przepisy dotyczące eksploatacji
W tym rozdziale opisano przepisy dotyczące korzystania z urządzeń i sprzętu magazynowego.
Regały mogą być montowane i przebudowywane wyłącznie przez specjalnie przeszkolone osoby oraz zgodnie z instrukcją montażu i obsługi dostarczoną przez producenta. Przebudowa regałów może mieć miejsce tylko wtedy, gdy są one puste.
Przy układaniu palet i pojemników w stosy nie wolno przekraczać dopuszczalnych obciążeń użytkowych, obciążeń dodatkowych i wysokości układania w stosy. Ponadto należy wziąć pod uwagę nośność podłogi i urządzeń wspomagających układanie w stosy.
Rozdział 6 kontrola
Przedsiębiorca musi zadbać o to, aby regały i szafy z napędem mechanicznym, jak również regały i szafy z napędzanymi mechanicznie częściami były kontrolowane przez osobą kompetentną w zależności od potrzeb, ale co najmniej raz w roku. Wyniki badań należy rejestrować.
Osobą kompetentną jest osoba, która ze względu na swoje wykształcenie zawodowe i doświadczenie posiada wystarczającą wiedzę na temat danego sprzętu roboczego i zna właściwe krajowe przepisy BHP, przepisy dotyczące zapobiegania wypadkom i ogólnie uznane zasady techniki (np. przepisy BG, normy DIN, przepisy VDE, przepisy techniczne innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub Turcji lub innych państw stron Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym) w takim stopniu, że może ocenić bezpieczny stan sprzętu roboczego. Wymagania te spełniają np. odpowiednio przeszkoleni i doświadczeni monterzy producentów i firm serwisowych oraz odpowiednio przeszkolony personel przedsiębiorstwa.
Norma DIN EN 15635 "Stalowe statyczne systemy składowania, zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania".
Norma ta dotyczyła przede wszystkim specyfikacji dotyczącej bezpiecznego użytkowania urządzeń do składowania, czyli klasycznego tematu bezpieczeństwa pracy, w mniejszym stopniu znormalizowanych specyfikacji technicznych. Obowiązująca od 2009 r norma DIN EN 15635 zawiera podstawowe obowiązki dla projektantów, instalatorów i operatorów statycznych stalowych systemów składowania. Przestrzeganie tych wytycznych pozwala uniknąć wypadków związanych z regałami. Oprócz aspektów związanych z użytkowaniem, zawiera ona zalecenia dotyczące kontroli i oceny uszkodzeń urządzeń do składowania. Określa ona przebieg kontroli urządzeń magazynowych/regałów. Jeżeli kontrola urządzenia do składowania prowadzona jest zgodnie z wymaganiami normy DIN EN 15635, można założyć, że zostały spełnione wymagania rozporządzenia o bezpieczeństwie pracy. BetrSichV ma w każdym bądź razie pierwszeństwo przed wymaganiami normy DIN EN 15635.
Norma DIN EN 15635 nakłada na operatorów obowiązek regularnej kontroli systemów regałowych, które są obsługiwane wózkami jezdniowymi lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Z tej procedury kontrolnej powinny wynikać zrozumiałe środki ochronne dla uszkodzonych regałów.
Norma ta dotyczy również stalowych regałów z napędem mechanicznym oraz magazynów wysokiego składowania (> 12 m). Z drugiej strony norma ta nie obowiązuje urządzeń do składowania, które nie są wykonane ze stali oraz urządzeń przeznaczonych do użytku domowego.
Norma dotyczy regałów paletowych, regałów półkowych, regałów wjezdnych, regałów przejezdnych, regałów wspornikowych, regałów przepływowych, regałów wsuwanych, regałów przesuwnych, regałów z pomostami itp.