Kalkulacja efektywności ekonomicznej zwrotnych pojemników z tworzyw sztucznych

Przed wprowadzeniem pojemników wielokrotnego użytku ważne jest przeprowadzenie analizy efektywności ekonomicznej. W większości przypadków pojemniki wielokrotnego użytku mają zastąpić jednorazowe pojemniki lub kartony. Aby określić, na ile ekonomiczne będą pojemniki wielorazowe w stosunku do kartonowych pudełek, można przeprowadzić analizę rentowności (1) lub kalkulację rentowności (2). Jednym z najważniejszych aspektów jest wyliczenie, po jakim czasie zwróci się inwestycja w pojemniki wielokrotnego użytku. 

Ogólnie rzecz biorąc, za pomocą analizy rentowności określa się opłacalność projektu lub produktu. Aby projekt lub produkt był opłacalny, musi spełniać trzy warunki. Przede wszystkim powinien nieść ze sobą wartość dodaną lub być potrzebny. Musi być do tego prosty, praktyczny i ekonomicznie opłacalny (1). To, czy inwestycja w dany projekt lub produkt jest opłacalna, określa się za pomocą kalkulacji zwrotu z inwestycji, innych wyliczeń inwestycyjnych lub porównania kosztów. Należy oczywiście dokładnie określić, w jaki sposób ma przebiegać ocena produktu lub projektu. 

Rentowność można najprościej wyliczyć (2) dzieląc przychody przez wydatki. Zwrot może być również określany jako wynik, a wysiłek jako nakłady. Na przykład lepszą efektywność ekonomiczną można osiągnąć również poprzez zmniejszenie nakładów przy zachowaniu tych samych wyników. W wyliczeniach efektywności ekonomicznej stosowane są metody statyczne i dynamiczne. Procedury statyczne to na przykład porównanie kosztów czy kalkulacja amortyzacji. Procedury dynamiczne to wartość bieżąca netto czy kalkulacja annuit. W kalkulacji porównania kosztów lub porównania zysków bierze się pod uwagę koszty, które zostałyby poniesione przy różnych inwestycjach. Celem jest określenie, która inwestycja wiąże się z najniższymi kosztami. Przy porównywaniu zysków oblicza się oczekiwane zyski z inwestycji w różnego rodzaju rozwiązania. Kalkulacja amortyzacji polega na obliczeniu, ile czasu upłynie do osiągnięcia progu rentowności i zwrotu inwestycji. 

Wyliczanie rentowności projektów i produktów firmy ma kluczowe znaczenie dla jej przetrwania i konkurencyjności. Powinno to być więc podstawowe narzędzie dla każdej firmy. 

W poniższym przykładzie plastikowe pojemniki wielokrotnego użytku są porównywane z jednorazowymi pudełkami kartonowymi za pomocą kalkulacji amortyzacji oraz porównania kosztów. 

Firma stoi przed decyzją, czy do transportu swoich produktów z punktu A do punktu B używać plastikowych pojemników zwrotnych czy jednorazowych kartonów. Decyzja musi zostać podjęta z góry. Do przeprowadzenia porównania kosztów lub kalkulacji amortyzacji potrzebna jest znajomość pewnych podstawowych danych. 

Widać tu wyraźnie zalety pudełek wielorazowych. Plastikowe pojemniki wielokrotnego użytku są droższe w zakupie, ale można je wykorzystać w 200 cyklach transportowych (podczas gdy kartonowe tylko raz). Przy cenie zakupu 16 euro i 200 cyklach transportowych, do których można wykorzystać pojemnik wielorazowy, koszt na jeden cykl to tylko 0,08 euro. Przy jednorazowym kartonie w jednym cyklu ponoszony jest cały koszt zakupu, czyli 0,66 EUR. Poza tym pojemniki wielokrotnego użytku są oczywiście bardziej trwałe i przyjazne dla środowiska niż pudełka kartonowe. 

Plastikowe pojemniki zwrotne są bardziej stabilne i można je układać w stosy (z pokrywami), więc na jednej palecie można przewieźć więcej wypełnionych pojemników (24 pojemniki plastikowe, 16 pudełek kartonowych). Dlatego też koszty transportu jednego pojemnika wielokrotnego użytku są niższe (2,08 EUR w porównaniu z 3,13 EUR dla pudełek kartonowych). Jednorazowe kartony nie muszą oczywiście być zwracane. Tutaj koszty ponoszone są tylko dla pojemników wielokrotnego użytku, w wysokości 0,74 EUR na pojemnik. 

Jeśli chodzi o koszty inwestycji w ciągu 5 lat, plastikowe pudełka wielokrotnego użytku również są tańsze: 224 000 euro w porównaniu z 363 000 euro w przypadku pudełek kartonowych. Jednak około pięć procent pudełek wielokrotnego użytku zostaje utraconych, np. w wyniku kradzieży, konieczność uzupełnienia zapasów wiąże się z dodatkowymi kosztami w wysokości 11 200 euro. Pudełka kartonowe łatwo jest uszkodzić, co powoduje koszty w wysokości 5 000 euro, związane z uszkodzeniami w transporcie. W przypadku pudełek wielokrotnego użytku jest to tylko 1000 EUR. Ponadto należy uwzględnić kilka innych elementów, takich jak wydatki na zajęte miejsca paletowe, koszty zamówienia pudełek, koszty składania pudełek kartonowych i szczelnego zamykania pudełek wielokrotnego użytku, a także koszty utylizacji odpadów po pojemnikach jednorazowych lub wpływy z recyklingu pudełek wielokrotnego użytku. 

Wszystkie koszty roczne są ostatecznie uwzględniane w kalkulacji opłacalności (zwrotu z inwestycji). Kalkulacja ta pokazuje roczne oszczędności wynikające z wprowadzenia pojemników wielokrotnego użytku do transportu towarów, co pozwala następnie obliczyć okres zwrotu. Wyraźnie widać, że plastikowe pudełka wielorazowe z pokrywami (możliwe do ustawiania w stosy) są bardziej efektywne ekonomicznie. 

Po obliczeniu kosztów na jeden cykl dla pojemnika jednorazowego oraz dla pudełka wielokrotnego użytku można określić koszty roczne. Przy 220 dniach roboczych i czasie trwania cyklu 28 dni, pudełko z tworzywa sztucznego tworzy około 7,86 cykli na rok roboczy. Przy 14000 pudełek i kosztach cyklu wynoszących 2 976 EUR powstają koszty w wysokości 327360 EUR rocznie. Jeśli odjąć te koszty od rocznych kosztów pudełek jednorazowych (477730 EUR), dzięki zastosowaniu pudełek wielokrotnego użytku otrzymujemy roczną oszczędność w wysokości 150370 EUR. Dzieląc koszty inwestycji (nakłady) przez oszczędności w skali roku (wynik) otrzymujemy okres zwrotu wynoszący około 1,5 roku. 

Literatura:

1 Wolter Daniel, What is a Profitability Analysis? [Czym jest analiza rentowności?], wrzesień 2021, HubSpot, Inc., Link 

2 Economic efficiency calculation [Kalkulacja efektywności ekonomicznej], IPH - Institut für Integrierte Produktion Hannover, IPH gGmbH, Link