Ergonomiczne projektowanie miejsc pracy związanych z pakowaniem

Według badań tylko dwóch na pięciu pracowników wyraża zadowolenie ze swoich stanowisk komputerowych. Wiele z nich cierpi z powodu ograniczeń i przestarzałego sprzętu. Badanie przeprowadzone przez MSG Services AG w 2017 roku wykazało, że około 2200 pracowników biurowych i 600 menedżerów biznesowych skarży się na deficyty i przestarzałą technologię na swoich stanowiskach komputerowych. Skarżono się również na aspekty ergonomiczne, takie jak łatwość obsługi urządzeń biurowych. 

Zła ergonomia stanowisk pracy może prowadzić do różnych dolegliwości zdrowotnych, a tym samym do absencji pracowników. Konsekwencjami mogą być: Bóle szyi, ramion, pleców i dolnej części pleców, problemy z trawieniem, bóle nóg, problemy z sercem i krążeniem, słabe krążenie mózgowe, zaburzenia widzenia, rwa kulszowa, różne problemy z kręgosłupem i wiele innych. 

W pierwszej dziesiątce zawodów z największą liczbą zachorowań znalazły się usługi sprzątania, budownictwo, inżynieria lądowa i metalowa oraz sektor logistyczny. Sektor logistyczny wymaga od pracowników bardzo wiele. Ciężkie ładunki są między innymi przenoszone, ciągnięte, podnoszone, pobierane i pakowane. Często konieczna jest również długotrwała praca w pozycji stojącej. Obciążenie fizyczne jest duże, a dodatkowo presja czasu (zwłaszcza w związku z handlem elektronicznym) jest ogromna. Etapy pracy muszą być wykonywane coraz szybciej i szybciej, co oznacza, że presja wywierana na pracowników stale rośnie. Pracownicy szybko osiągają granice swoich możliwości. Problemy z kręgosłupem i plecami są bardzo powszechne na produkcji i w magazynie. Nieprawidłowe obciążenie sprzyja problemom z kręgosłupem. Konkretnymi czynnikami są: prace prowadzone nad głową, regularne schylanie się, czynności wykonywane przy zgiętej górnej części ciała oraz stała pozycja siedząca przy biurku. Typowym następstwem jest zużycie stawów, kręgów i krążków międzykręgowych. Czynniki psychologiczne, takie jak stres, mogą również przyczynić się do wystąpienia objawów choroby kręgosłupa. Dlatego szczególnie ważne jest ergonomiczne projektowanie stanowisk pracy w logistyce lub w magazynie. 

W czasach nowożytnych (od 1919 roku) Bauhaus jako pierwszy zajął się tematem ergonomii. Jednak dopiero amerykański projektant produktów Henry Dreyfuss i jego firma projektowa opracowali i zastosowali go konsekwentnie i kompleksowo. Nauczanie ergonomii ma na celu optymalne dostosowanie miejsca pracy i środowiska do jednostki. Termin ten pochodzi z języka greckiego i składa się ze słów „ergon” („praca”) i „nomos” („prawo”). 

Według REFA „ergonomiczne stanowisko pracy to takie, które jest optymalnie dostosowane do potrzeb pracującej przy nim osoby. To udoskonalenie interfejsu człowiek-maszyna koncentruje się na bezpieczeństwie pracy, efektywności ekonomicznej i humanitaryzmie. Celem jest ochrona osób tam pracujących przed szkodami fizycznymi, nawet przy długotrwałym wykonywaniu pracy, zapewnienie zdrowia psychicznego, a tym samym umożliwienie wydajnego i bezbłędnego wykonywania pracy.” (1) Federalny Instytut Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BAUA) definiuje ergonomię jako „teorię, która stosuje zasady, dane i metody do projektowania systemów pracy w celu optymalizacji dobrostanu ludzi i wydajności całego systemu” Ergonomia może być ogólnie postrzegana jako subdyscyplina bezpieczeństwa i higieny pracy. 

W nauce o pracy rozróżnia się stres i obciążenie. Stres można określić w sposób obiektywny i dzieli się go na stres fizyczny, psychiczny i psychospołeczny. Nie mają one bezpośredniego wpływu, ale na ich konsekwencje stresowe wpływają zasoby osobiste i uwarunkowania indywidualne, a także zasoby zewnętrzne (np. zakres aktywności, działania, podejmowania decyzji) pracowników. Sprzężenie zwrotne z procesów stresowych ma modyfikujący wpływ na czynniki stresowe. Ogólny stres jest wynikiem wielu indywidualnych czynników stresowych i z tego względu działa jako kombinacja stresu. Z tego względu również ergonomiczne projektowanie środowiska pracy nie może opierać się wyłącznie na obiektywnych kryteriach, ale musi zawsze uwzględniać subiektywne skutki dla danego pracownika.  
 
W miejscach pracy związanych z pakowaniem dochodzi do różnych fizycznych, psychicznych i psychospołecznych obciążeń u osób zajmujących się pakowaniem. Na przykład: 

• handluje się produktami ciężkimi i wielkogabarytowymi 

• Przedmioty są pakowane w składane pudła lub pojemniki nad krawędzią 

• Wykonywane są ruchy podnoszenia i opuszczania, częściowo również obroty ciała z podniesionymi ciężarami 

• Istnieje duża liczba czynników stresogennych, z których niektóre są wysokie.  

• Nie zmniejsza się bufor podaży pracy 

• Złożone procedury księgowe należy wykonać na komputerze 

• Istnieje szeroki wybór wypełniaczy, które zabezpieczają towar w kartonie i przygotowują paczki do wysyłki 

• obciążenie fizyczne jest spowodowane umieszczaniem wstępnie zapakowanych jednostek na paletach lub przenośnikach taśmowych 

• istniejące zakurzenie, hałas itp. utrudniają pracę 

Ergonomicznie zaprojektowany stół do pakowania posiada elektryczną regulację wysokości, dzięki czemu osoba pakująca może go optymalnie dopasować do swojego wzrostu. Wysokość może być regulowana w zależności od pakowanego towaru. W powierzchnię roboczą stołu do pakowania wbudowana jest waga, która jest połączona z oprogramowaniem do zarządzania magazynem. Nad wagą, gdzie odbywa się właściwy proces pakowania, znajduje się dozownik środków pomocniczych i wypełniaczy do opakowań. W razie potrzeby można je wrzucić bezpośrednio do opakowania. Nieco obok wagi, na wysokości wzroku zamontowany został ekran. Klawiatura umieszczona jest na solidnej, obrotowej płytce pod spodem. Obok znajduje się drukarka do papierów wysyłkowych, która ze względu na wysokość drukarki umieszczona jest na nisko zawieszonej nadstawce. Materiały opakowaniowe i kartony są ustawione pionowo nad powierzchnią roboczą i można je chwytać bez obracania korpusu. Bezpośrednio obok blatu z wagą, opakowanie jest przenoszone na przenośnik ciągły za pomocą elastycznej płyty. W ten sposób unika się podnoszenia i pchania przez osobę pakującą. Podobnie, stół podnoszący, w zależności od procesu pakowania, zapewnia, że pracownik nie musi się nadmiernie zginać lub rozciągać podczas załadunku opakowania na paletę lub kontener rolkowy. Manipulatory mogą służyć do podnoszenia i opuszczania większych ładunków. Jeśli to możliwe, należy zaoferować miejsca pracy stojącej lub siedzącej. Taka konstrukcja pozwala uniknąć niepotrzebnego podnoszenia i opuszczania ładunków. Ponadto zapobiega się zginaniu, rozciąganiu i skręcaniu ciała z ciężarkami. 

Stoły do pakowania muszą być zawsze indywidualnie zaprojektowane. Należy zapewnić wystarczającą ilość miejsca do przechowywania zapasów na cały dzień (taśma, papier itp.), jak również zorganizowane miejsca do przechowywania i usuwania odpadów. Środowisko pracy powinno być jasne, czyste i wolne od kurzu. Narzędzia do wykonania zadania roboczego powinny być łatwo dostępne i zawsze w tych samych miejscach przy stanowisku pracy. Przejrzysta struktura i porządek pozwalają na uniknięcie poszukiwań i błędów oraz ogólnie ułatwiają pracę. Ekran komputera przy stole do pakowania musi wyświetlać ostre i kontrastowe informacje, a ekrany wejściowe powinny być proste i atrakcyjne. 

Ergonomiczna konstrukcja opisanego powyżej stanowiska pakowania sprawia, że osoba pakująca może pracować bardziej intensywnie i z mniejszym obciążeniem. Jest on bardziej skoncentrowany, mniej zmęczony i zmniejsza się podatność na błędy. Takie stanowiska pakowania są odpowiednie nawet dla starszych pracowników. 

Stacja pakowania musi być zawsze sprawdzana i konfigurowana indywidualnie dla każdego przypadku. Rozwiązanie to stanowi kompromis pomiędzy istniejącymi wymaganiami dotyczącymi zamówień, produktów do pakowania, integracji z procesami i zaangażowanymi pracownikami. Aby lepiej zrozumieć złożoność zadania projektowego, rozważmy, że stanowisko pracy do pakowania musi być zaprojektowane, na przykład, w lustrzanym odbiciu dla osób praworęcznych i leworęcznych. 

Literatura:

1 Ergonomiczne miejsce pracy, definicja, REFA AG, Link 

Ergonomia i bezpieczeństwo pracy w magazynie, Bito Ekspertyza, Link 

Informacje o miejscach pracy i ergonomii