Czym jest logistyka produkcji?

Zgodnie z leksykonem ekonomicznym Gabler Wirtschaftslexikon „logistyka produkcji oznacza etap między logistyką zaopatrzenia a logistyką dystrybucji. Logistyka produkcji może być rozumiana jako planowanie, kontrola i realizacja transportu i magazynowania surowców, materiałów pomocniczych, materiałów eksploatacyjnych, części kupowanych, części zamiennych, półproduktów i wyrobów gotowych oraz związane z tym działania wspomagające będące częścią systemu produkcyjnego przedsiębiorstwa”. (1) Celem logistyki produkcji jest zapewnienie sprawnego i zoptymalizowanego przepływu materiałów w przedsiębiorstwie – z magazynu surowców, przez produkcję, do magazynu wyrobów gotowych. Ogólnie rzecz biorąc, logistyka produkcji powinna skracać tzw. lead time, czyli czas od utworzenia zlecenia do ukończenia wyrobu. Terminy „logistyka produkcji” i „intralogistyka” (logistyka wewnętrzna) są czasami używane zamiennie. 

Logistyka produkcji, a tym samym procesy wewnętrzne w zakładach podlegają głębokim przemianom. Wpływy technologiczne – takie jak standard Przemysł 4.0 – i wpływy ekonomiczne – takie jak postępująca globalizacja – mają bardzo duży wpływ na produkcję, logistykę i logistykę produkcji. Klienci coraz częściej pytają o produkcję minimalnych serii, czyli o zindywidualizowaną produkcję masową. Zindywidualizowana produkcja masowa stwarza zapotrzebowanie na bardzo złożoną logistykę wewnętrzną czy logistykę produkcji, która musi być zdigitalizowana, zautomatyzowana i połączona w sieć. Nowe metody produkcji, takie jak szybkie prototypowanie (ang. rapid prototyping) czy laserowa produkcja addytywna umożliwiają szybkie przekształcenie produkcji. Dzięki Przemysłowi 4.0 wszystkie systemy są połączone w sieć i komunikują się ze sobą. „Szyta na miarę”, zindywidualizowana produkcja ma wpływ zarówno na logistykę produkcji, jak i dystrybucji. Wiele różnych części musi być dostarczanych na poszczególne stanowiska w trybie Just-In-Time (ang. „dokładnie na czas”), dla całego procesu produkcyjnego. Z tego powodu dostawy surowców oraz części i półproduktów do maszyn muszą być elastyczne i zautomatyzowane. W takich sytuacjach najlepiej sprawdzają się dobrze skalowalne wahadłowe systemy transportu wewnętrznego w połączeniu z systemami transportowymi bez kierowcy (AGV). Do produkcji minimalnych serii stosowane są również elastyczne „zwinne komórki produkcyjne”, które można szybko przestawić na produkcję innego wyrobu. Stanowi to wyzwanie dla intralogistyki, ponieważ musi ona równie szybko reagować na zmiany w produkcji. Wobec tego systemy te muszą być w stanie komunikować się ze sobą za pośrednictwem Internetu Rzeczy (IoT). 

Logistyka produkcji musi spełniać różne zadania. Na przykład przed wybudowaniem zakładu należy znaleźć właściwą lokalizację, aby procesy zaopatrzenia i przepływ materiałów w przyszłym zakładzie mogły być zorganizowane w możliwie najbardziej efektywny sposób. 

W zakładzie nie tylko procesy produkcyjne, ale także procesy transportowe i magazynowania muszą być organizowane i realizowane w maksymalnie optymalny i efektywny sposób. Te procesy logistyczne są sterowane przez system do zarządzania przepływem materiałów (MFR), który otrzymuje zlecenia transportowe z systemów nadrzędnych, takich jak systemy zarządzania towarami, systemy zarządzania magazynami i systemy planowania produkcji (2). MFR przejmuje sterowanie techniką przenośnikową, tzn. przenośnikami do pracy w trybie ciągłym (jak np. przenośniki podwieszane i taśmowe) i nieciągłym (jak np. AGV i układnice magazynowe). Nowoczesne systemy do zarządzania przepływem materiałów oferują często dodatkowe funkcje, wykraczające poza sterowanie procesami transportowymi, logistyką oraz techniką magazynową i przenośnikową, takie jak strategie i obliczanie ścieżek dla optymalnego przepływu materiałów, zapobieganie zatorom i omijanie obszarów, na których doszło do zakłóceń. Dodatkowo cały przepływ materiałów jest wizualizowany. W inteligentnej fabryce przyszłości sztuczna inteligencja (AI) przejmie kontrolę nad zarządzaniem stanem magazynowym i uzupełnianiem zapasów. Autonomiczne systemy transportowe, takie jak AGV i ciągniki do zestawu transportowego, będą przenosić komponenty, materiały itp. z punktu A do punktu B. W tym samym czasie, przenośniki taśmowe i maszyny będą załadowywane przez roboty (3). Jak już wspomniano, wszystkie systemy są połączone w sieć i komunikują się za pośrednictwem IoT. 

W procesie produkcji powstaje konkretne zapotrzebowanie na materiały, półprodukty, komponenty, materiały eksploatacyjne itp., które musi być precyzyjnie określone przez logistykę produkcji. Wreszcie, konieczne jest planowanie stanów magazynowych, aby zrekompensować na przykład wahania sezonowe (4). 

Aby umożliwić realizację procesów intralogistycznych lub procesów produkcyjnych, stosuje się systemy magazynowe, systemy transportowe i wspomagające załadunek, systemy śledzenia pojazdów transportowych, systemy rozmieszczania maszyn, systemy komisjonowania, systemy identyfikacji części (jak np. RFID), systemy informatyczne do planowania, sterowania i monitorowania przepływu materiałów i informacji oraz wiele innych. 

Jako ekspert w dziedzinie techniki magazynowej BITO opracowuje kompletne systemy magazynowe dla logistyki produkcji i logistyki wewnętrznej. Od systemów regałowych, przez systemy wielopoziomowe, aż po regały przepływowe do komisjonowania zamówień w magazynie – BITO wdroży każdy system. Ponadto częścią oferty są zautomatyzowane systemy regałów i systemy komisjonowania, a także rozwiązania kontenerowe. Jednocześnie BITO wspomaga wszystkie kwestie automatyzacji w logistyce wewnętrznej i produkcyjnej. 

Systemy transportowe bez kierowcy są coraz częściej wykorzystywane do łączenia ze sobą poszczególnych obszarów produkcji, montażu lub komisjonowania oraz do automatyzacji przepływu materiałów. LEO Locative (5) i odpowiadające mu stacje LEO to szczególnie innowacyjny i niedrogi system oferowany przez BITO, który nie wymaga połączenia z Wi-Fi ani z systemem do sterowania przepływem materiałów. LEO jest sterowany przez optyczne markery umieszczane na podłodze oraz tor optyczny. Cały system działa na zasadzie plug-and-play i jest łatwo skalowalny, a elementy śledzenia optycznego można szybko dostosować do nowych wymagań. Sterowanie różnymi stacjami LEO możliwe jest dzięki opcji zdecentralizowanego prowadzenia do punktów docelowych, zarządzanej za pośrednictwem tabletu. Efektem zastosowania rozwiązania AGV jest kolosalna redukcja pokonywanych odległości, a tym samym zwiększenie ergonomii poszczególnych stanowisk pracy. Także dzięki temu korygowane są struktury przepływu materiału. 

Literatura:

1 Produktionslogistik, Definition: Was ist „Produktionslogistik”? (Logistyka produkcji, definicja: Co to jest „logistyka produkcji”?), Gabler Wirtschaftslexikon, Link 

2 Materialflussrechner (System do sterowania przepływem materiałów), Wikipedia, Link 

3 Meitinger Therese, Produktionslogistik und Industrie 4.0: Mensch und Maschine im Einklang (Logistyka produkcji i Przemysł 4.0: Człowiek i maszyna w harmonii), Logistik Heute, lipiec 2019, Link 

4 BITO Fachwissen, Schwankungen der Nachfrage und des Angebots bewältigen (Ekspertyza BITO, zarządzanie wahaniami popytu i podaży), Link 

5 LEO Locative – Das Fahrerlose Transportsystem (LEO Locative – System transportu bez kierowcy), Link