Black Week: Optymalizacja procesu kompletacji w okresach szczytowych

Pierwotnie Black Friday pochodzi z USA i służył zwiększeniu sprzedaży detalicznej na początku sezonu zakupów bożonarodzeniowych. Black Friday przypada na piątek po Święcie Dziękczynienia, które obchodzone jest w USA zawsze w czwarty czwartek listopada. Z upływem czasu Black Friday przyjął się w wielu krajach i został rozszerzony na cały tydzień (Black Week). Tydzień zniżek i wyprzedaży trwa obecnie od poniedziałku poprzedzającego Black Friday do tzw. Cyber Monday. Black Friday odbywa się w Niemczech na większą skalę od 2013 roku, przy czym większość zniżek jest oferowana online (1). W latach 2013-2020 sprzedaż podczas Black Week w Niemczech systematycznie rosła (ok. 5 mld euro) (2). 

Black Week, podobnie jak inne okresy szczytowej sprzedaży, to źródło ogromnych wyzwań dla firm i ich logistyki, która musi poradzić sobie z zalewem zamówień w krótkim czasie. Szczególnie dotknięta jest cała logistyka, magazyn, a zwłaszcza proces komisjonowania (3), jak również sektor dostawców. Tutaj oczywiście pojawia się pytanie, jak magazyn lub dział komisjonowania może poradzić sobie z gwałtownym wzrostem zamówień. Jak firma może dostosować się do porównywalnych okresów szczytowej sprzedaży? Jakie rodzaje i metody komisjonowania są odpowiednie? Jak można stworzyć optymalną przestrzeń do magazynowania w firmie? A jak wygląda automatyzacja procesów?

Aby poradzić sobie z gwałtownym wzrostem zamówień, procesy w firmie i magazynie muszą być łatwo skalowalne. W magazynie ręcznym oznacza to przede wszystkim konieczność zapewnienia dodatkowego personelu i ewentualnych stanowisk do komisjonowania. W tym przypadku personel pomocniczy jest często zatrudniany za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej lub Studentenwerku (działu spraw studenckich). Należy go jednak wdrożyć do pracy dość szybko, co przyczynia się do większej częstotliwości błędów przy ręcznej kompletacji. 

Zaletą zautomatyzowanych procesów i magazynów jest z jednej strony szybkość realizacji zamówień, czyli wyższa przepustowość, a z drugiej mniejsza częstotliwość błędów i łatwa skalowalność. Ponadto magazyny ręczne pracują zgodnie z zasadą „człowiek do towaru”, co prowadzi do sporego obciążenia pracowników. Magazyny automatyczne pracują zgodnie z zasadą „towar do człowieka” (chociaż ta zasada dotyczy również ręcznych regałów przepływowych), co jest o wiele bardziej ergonomiczne i odciąża pracowników. Sektor e-commerce nie jest jednak odpowiednio przystosowany do pełnej automatyzacji magazynu ze względu na duży asortyment produktów, z których część jest zamawiana w niewielkich ilościach. Częściowa automatyzacja procesów za pomocą robotów Pick and Place i robotów kompletujących, cobotów (robotów współpracujących) i systemu wózków samojezdnych (AGV) może być często bardziej obiecująca w zakresie optymalizacji w magazynie. 

Wprowadzenie magazynowego systemu informatycznego (WMS, 4) jest z reguły opłacalne i prowadzi do lepszej przejrzystości stanu zapasów oraz optymalizacji procesu magazynowania. System WMS stanowi podstawę dla rozwiązań automatycznych. Umożliwia także chaotyczne przydzielanie przestrzeni magazynowej. System WMS oferuje wiele korzyści, takich jak uproszczone, efektywne zarządzanie i kierowanie magazynem, wzrost wydajności, zmniejszenie liczby błędów i zwiększenie niezawodności procesu. WMS prowadzi również do szybkiej wymiany danych, krótkich czasów reakcji oraz adaptacji i elastyczności zakładu. Ponadto umożliwia tworzenie sieci filii i jednostek zależnych oraz optymalne wyrównanie stanu zapasów. 

Jeśli chodzi o efektywność procesu komisjonowania, to istotną rolę odgrywa minimalizacja czasu komisjonowania (czas bazowy, czas przejazdu, czas kompletacji, czas martwy, czas dystrybucji, 5, 6) poprzez środki organizacyjne i techniczne. W przypadku systemów typu „towar do człowieka” czas przejazdu jest oczywiście zerowy. Technologia transponderów RFID jest coraz częściej stosowana także w procesie komisjonowania. Jednym z powodów jest automatyzacja i cyfryzacja w ramach standardu Przemysł 4.0. Specjalne metody komisjonowania, takie jak Pick-by-Light, Pick-by-Voice, Pick-by-Terminal, Pick-by-MDE i Pick-by-Point® (3) są wdrażane do procesu komisjonowania. Zwłaszcza systemy Pick-by-Light i Pick-by-Voice oferują duży potencjał pod względem optymalizacji i lepszej ergonomii dla komisjonerów. Pick-by-Voice to proces elektronicznego komisjonowania sterowanego głosem. Rozwiązanie to umożliwia komisjonerom całkowite skupienie się na pracy. Ponadto ręce komisjonera pozostają wolne podczas procesu kompletacji. System WMS przekazuje zlecenia na kompletację za pośrednictwem klienta głosowego. Następnie komisjoner potwierdza kompletację, która jest zgłaszana bezpośrednio do systemu WMS. Eliminuje to potrzebę czasochłonnego wyszukiwania, zmniejsza liczbę błędów i optymalizuje wydajność procesu komisjonowania. 

W przypadku korzystania z systemów magazynowania typu „człowiek do towaru” należy ułożyć towar według wielkości zapotrzebowania. Szybko rotujące produkty muszą być składowane jak najbliżej stanowisk do komisjonowania. Z reguły opłaca się też optymalizacja zapasów magazynowych (4, 7) i predykcyjne planowanie sprzedaży (patrz niżej). Towary powinny być również uporządkowane w klasy towarów, aby skrócić czas poszukiwań. Jeśli magazyn jest już zorganizowany i kontrolowany przez system WMS, zazwyczaj przejmuje on również optymalizację ścieżki dla efektywnego komisjonowania. 

Podczas kompletacji w magazynie stosowane są różne metody konsolidacji zleceń: sztafetowa lub równoległa kompletacja zorientowana na zlecenie (jednoetapowa) oraz kompletacja równoległa grupowa (dwu- lub wieloetapowa). Korzysta się również z ręcznych lub automatycznych systemów kompletacji. 

Konsolidacja zamówień w ramach równoległej grupowej kompletacji jest szczególnie przydatna w przypadku wielu zamówień (ponad 1000) z małą liczbą pozycji (od 1 do 5) – czyli przede wszystkim w e-commerce. Dzięki temu rozwiązaniu te same towary z różnych zamówień są konsolidowane w serie i przetwarzane równolegle w różnych strefach składowania. W ten sposób drastycznie zmniejsza się liczba pobrań towaru, a także czas pokonywania odległości w procesie kompletacji. Wiele zamówień jest konsolidowanych w jedno zbiorcze zamówienie, a następnie pobierane są towary, które później są rozdzielane i pakowane w ramach osobnych zamówień. Dzięki temu możliwe jest zoptymalizowanie trasy komisjonera obsługującego każdy towar. Pod uwagę brane są również inne czynniki, takie jak powierzchnia magazynowa, waga, objętość i liczba sztuk. Oczywiście towary mogą być również dostarczane zgodnie z zasadą „towar do człowieka” lub pobierane za pomocą robotów kompletujących. Oprócz kompletacji potrzebny jest wydajny proces sortowania, aby dany produkt mógł zostać dostarczony do odpowiedniego zlecenia. Potrzebne systemy sortowania i dystrybucji (sortery) są jednak dosyć kosztowne. Wydajność kompletacji dwuetapowej lub wieloetapowej jest znacznie wyższa niż kompletacji jednoetapowej. 

Istnieją rozwiązania programowe oparte na sztucznej inteligencji (AI) w zakresie optymalizacji zapasów i ich rozdysponowania, które mają na celu dostosowanie stanu zapasów do zmiennego popytu. Na podstawie wyników sprzedaży z poprzednich lat i przy użyciu metod statystycznych automatycznie obliczana jest optymalna ilość zamówień na dany okres (predictive planning & forecasting). W prognozie uwzględniane są wahania sezonowe, a spontaniczne zmiany w zapotrzebowaniu są wygładzane przez algorytmy. Aby osiągnąć bardzo wysoki poziom obsługi, a tym samym zapewnić natychmiastową realizację dużej ilości zamówień, zapasy bezpieczeństwa w magazynie muszą być odpowiednio duże (7). Dzięki temu firma może znacznie lepiej dostosować się do okresów szczytu. 

Źródła (w języku niemieckim):

1 Black Friday, Wikipedia, Link 

2 Statista, Wydatki kupujących online podczas Black Friday i Cyber Monday w Niemczech (2016 do 2020), oryg. Statista, Aktionsausgaben durch Online-Shopper an Black Friday und Cyber Monday in Deutschland (2016 bis 2020), Link 

3 Ekspertyza BITO, Czym jest komisjonowanie?, oryg. BITO Fachwissen, Was versteht man unter Kommissionierung? Link 

4 BITO, Lista kontrolna „Porady dotyczące zwiększenia produktywności i wydajności magazynu”, oryg. BITO, Checkliste "Tipps zur Erhöhung der Produktivität und Lagerleistung”, Link 

5 Ekspertyza BITO, Wyższa wydajność dzięki komisjonowaniu elektronicznemu plus dokument „Przegląd komisjonowania zamówień”, oryg. Mehr Effizienz durch beleglose Kommissionierung plus Whitepaper "Das 1x1 der Kommissionierung", Link 

6 Komisjonowanie, Luca Logistics Solutions, oryg. Kommissionierung, Luca Logistics Solutions, Link 

7 Ekspertyza BITO, Optymalizacja wydajności dostaw, oryg. BITO Fachwissen, Optimieren Sie Ihre Lieferperformance, Link